ترمز پارک برقی (EPB) به عنوان یک تکنولوژی نوین در اغلب خودروهای مدرن به کار گرفته می‌شود. در این نوع ترمز، یک کلید یا دکمه جایگزین ترمز دستی اهرمی شده است که در مواقع پارک خودرو فعال می‌شود. در ساخت ترمز پارک برقی از دو موتور الکتریکی روی چرخ‌های عقب استفاده می‌شود که کارکرد آنها قفل کردن چرخ‌ها در حالت پارک است تا از به حرکت درآمدن خودرو جلوگیری کنند.
این فناوری به عنوان یک استاندارد روز صنعت خودرو در بسیاری از خودروهای جدید وارداتی یا مونتاژی اعمال شده است. در طراحی ترمز اضطراری E-Brake، با ادغام مکانیزم ترمز دستی با مکانیزم هوشمند الکترومکانیکی، یک ویژگی و قابلیت تازه به خودروهای مدرن افزوده می‌شود. در ادامه به شرح بیشتری از نحوه عملکرد ترمز پارک برقی در خودروهای مدرن پرداخته خواهد شد.
اهمیت ترمز پارک در خودروها
از ترمز دستی با عنوان ترمز اضطراری یا ترمز پارک نیز یاد می‌شود. ترمز دستی یک سیستم ایمنی ثانویه (Fail-Safe) در خودروهای گیربکس دستی یا اتوماتیک است که همزمان با آغاز تولید انبوه خودروها به عنوان یک قطعه ضروری مورد استفاده قرار گرفت. این سیستم با هدف قفل کردن چرخ‌ها و تضمین ثبات حرکتی آنها در هنگام پارک به کار گرفته می‌شود.
در خودروهای مجهز به گیربکس دستی، برای جلوگیری از حرکت ناخواسته خودرو در هنگام پارک، گیربکس در حالت خاموش در یک دنده قرار داده می‌شود. این پروسه در خودروهای مدرن و دارای گیربکس اتوماتیک، با قفل شدن یک زبانه مکانیکی روی دنده پارک گیربکس اتفاق می‌افتد. در این میان، به دلیل ناکافی بودن این دو اقدام ایمنی، ترمز پارک به عنوان یک سیستم ساده، ایمن و کم هزینه به یک استاندارد اجباری در صنعت خودروسازی مورد استفاده قرار گرفت. این سیستم با تقسیم فشار بر قطعات مکانیکی خودرو، در قالب یک سیستم ایمنی ثانویه، پایداری شرایط ایستایی خودرو را افزایش می‌دهد.
عمل به عنوان یک سیستم کنترل حرکت خودرو در سربالایی‌ها را با توجه به ذات مکانیکی آن می‌توان بزرگترین مزیت سیستم ترمز پارک به شمار آورد. همچنین در شرایطی که عملکرد سیستم هیدرولیک ترمزهای اصلی به هر دلیلی تضعیف شود، از ترمز پارک می‌توان به عنوان یک سیستم ثانویه برای کاهش سرعت و افزایش کنترل بر خودرو استفاده نمود.
ترمز پارک برقی چیست و عملکرد آن چگونه است؟
ترمز پارک دستی یا EPB، در قالب یک سیستم ترمز هوشمند، وظیفه دارد با استفاده از سیستم کنترل الکترونیکی (ECU)، ترمز چرخ‌های عقب را فعال یا غیرفعال کند. این ترمز با فشار دکمه یا کلید تعبیه شده در داشبورد خودرو فعال می‌شود. بدین صورت که دو موتور الکتریکی نصب شده روی چرخ‌های عقب، لنت‌های ترمز را به وسیله یک مکانیزم پیچ و مهره به دیسک‌های ترمز فشار داده و چرخ‌ها را قفل می‌کنند. روشن شدن چراغ مربوط به ترمز پارک برقی در صفحه نمایشگر خودرو نشان می‌دهد که این سیستم فعال شده است.
برای اینکه ترمز پارک برقی غیر فعال شود، راننده بایستی با فشردن پدال ترمز، کلید یا دکمه ترمز پارک را به سمت پایین فشار دهد. این کار باعث جدا شدن موتورهای الکتریکی لنت‌ها از دیسک‌ها شده و در نتیجه باعث آزاد شدن چرخ‌ها می‌شود. چراغ ترمز پارک برقی نیز غیرفعال و خودرو برای حرکت آماده می‌گردد.
در برخی از خودروهای مدرن، فرآیند فعال و غیرفعال شدن ترمز پارک برقی به صورت اتوماتیک انجام می‌گیرد. بدن معنی که این سیستم با خاموش شدن خودرو فعال شده و با فشرده شدن پدال گاز توسط راننده نیز غیرفعال می‌گردد.
اجزای ترمز پارک برقی
ترمز دستی برقی از 4 بخش تشکیل شده است که شامل موارد زیر است:
واحد کنترل: واحد کنترل مسئول پردازش و کنترل سیگنال‌های ورودی از سوی راننده است.
سیستم محرک: این بخش نیز وظیفه اعمال و آزادسازی ترمز دستی را بر عهده دارد و نیروی لازم برای درگیر شدن لنت ترمزها را تامین می‌کند.
کالیپر: کالیپر روی دیسک ترمز تعبیه شده است و در اثر فشار لنت‌ها به دیسک، باعث ایجاد اصطکاک می‌شود و زمینه توقف چرخ‌ها را فراهم می‌آورد.
دکمه یا کلید: دکمه یا کلید ترمز پارک برقی وظیفه فعال و غیرفعال‌سازی ترمز دستی را بر عهده دارد. این قطعه روی داشبورد یا کنسول مرکزی خودرو نصب می‌شود.
مزایای استفاده از سیستم ترمز پارک برقی
ترمز دستی برقی با توجه به ویژگی‌هایی که دارد پروسه کنترل خودرو را تسهیل بخشیده و به عنوان یک سیستم ایمنی ثانویه، میزان پایداری خودرو را در هنگام پارک افزایش می‌دهد. از سایر مزایای این سیستم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش وزن خودرو با توجه به حذف کابل، اهرم و سایر قطعات مکانیکی
- موثر در کاهش سوخت و تولید آلاینده‌ها
- اشغال فضای کمتر در کنسول میانی خودرو
- تعمیر و نگهداری آسان و از بین بردن نیاز به تنظیم و تعویض کابل و سایر قطعات مکانیکی موجود در سیستم ترمز پارک اهرمی
- ارائه ایمنی بیشتر با توجه به برخورداری از سنسورها و سیستم کنترل الکترونیکی
- امکان تنظیم میزان فشار ترمز متناسب با شرایط جاده و سرعت خودرو
- کاهش احتمال لغزش و چرخش چرخ‌ها
- تسهیل فرآیند رانندگی
تفاوت ترمز پارک برقی با ترمز دستی اهرمی
سیستم ترمز پارک برقی تفاوت‌های زیادی با ترمز دستی اهرمی دارد. پروسه فعال و غیرفعال شدن ترمز پارک برقی با بالا و پایین شدن یک دکمه یا کلید انجام می‌شود. در حالی که ترمز دستی اهرمی، با استفاده از یک پدال یا اهرم کار می‌کند. عملکرد ترمز پارک برقی از طریق موتورهای الکتریکی و سیستم کنترل الکترونیکی محقق می‌شود. در صورتی که در ترمز دستی اهرمی برای این کار از کابل‌ها و سایر قطعات مکانیکی استفاده شده است.
ترمز پارک برقی با توجه به وزن و قطعات کمتر جای کمتری اشغال می‌کند. اما وزن و فضای موردنیاز برای تعبیه ترمز پارک دستی بیشتر است. تعمیر و نگهداری ترمز پارک برقی ارزان‌تر و آسان‌تر از نگهداری و تعمیر ترمز دستی اهرمی است. در نهایت، ترمز دستی برقی، راحتی و ایمنی بیشتری در مقایسه با ترمز پارک اهرمی ارائه می‌دهد.
نکات مهم در استفاده از ترمز پارک برقی
در راستای استفاده صحیح از ترمز پارک برقی، بهتر است نکاتی به شرح زیر در نظر گرفته شود:
- بهتر است قبل از شروع به حرکت خودرو، کمربند ایمنی را ببندید. زیرا در این صورت ترمز پارک برقی به طور خودکار آزاد خواهد شد.
- در صورت بسته نشدن کمربند ایمنی برای غیرفعال کردن ترمز پارک برقی بایستی کلید یا دکمه تعبیه شده در داشبورد به سمت پایین فشار داده شود که این کار احتمال آسیب به مجموعه گیربکس و سیستم ترمز پارک برقی را افزایش می‌دهد.
- در هنگام توقف و پارک خودرو، ابتدا بایستی خودرو را متوقف کرده و سپس برای فعال‌سازی ترمز برقی نسبت به فشار دکمه یا کلید ترمز پارک برقی اقدام نمایید تا چراغ آن در صفحه نمایشگر خودرو روشن شود.
- در مرحله بعد، اهرم تعویض دنده را در حالت P قرار دهید. با این کار، خودرو در حالت پارک قفل شده و از حرکت ناخواسته آن جلوگیری می‌شود.
