سیستم تعلیق یکی از بخش‌های خیلی مهم خودروها به شمار می‌رود. این سیستم به همراه فنربندی خودرو، قسمت متحرکی بین اتاق و چرخ‌ها است که وظیفه دارد انرژی منتقل شده از ناهمواری‌های سطح جاده به چرخ خودرو را جذب نماید. در نتیجه این عملکرد، مانع از انتقال این ضربات و تکانه‌ها به اتاق خودرو و سرنشینان می‌شود.
سیستم تعلیق خودرو در واقع به عنوان عاملی برای احساس راحتی سرنشینان در داخل خودروها عمل می‌کند تا آنها یک سواری آرام و بی‌صدا را به ویژه در مسیرهای ناهموار تجربه کنند. از سویی، این سیستم هندلینگ، لذت سواری و پایداری خودرو را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. سیستم تعلیق همانند سایر قطعات، با پیشرفت صنعت خودرو دچار تحول شده و در طراحی و تولید آن از فناوری‌های به‌روز استفاده می‌شود. در این مطلب به بررسی تفاوت سیستم‌های تعلیق مک فرسون، چند اتصالی و جناغی دوبل می‌پردازیم.
انواع سیستم تعلیق خودرو
سیستم تعلیق خودرو در انواع مختلفی عرضه می‌شود. نصب سیستم تعلیق روی خودروها متناسب با کلاس و کاربرد هر کدام از آنها تعیین می‌گردد. سیستم تعلیق در کل به دو دسته سیستم‌های وابسته و مستقل تقسیم می‌شود. در سیستم‌های تعلیق وابسته، دو چرخ تعبیه شده روی یک محور به صورت وابسته به یکدیگر عمل می‌کنند. در این نوع سیستم، چنانچه یک چرخ در شرایط ناهموار قرار بگیرد، چرخ دیگر نیز تحت تاثیر آن قرار خواهد گرفت. اما در سیستم تعلیق مستقل که به عنوان نوع به‌روز شده شناخته می‌شود، هر چرخ به صورت مستقل و تحت تاثیر شرایط سطح حرکت خودرو عمل می‌کند.
سیستم تعلیق خودرو موظف است، پایداری وسیله نقلیه را در حین حرکت یا چرخیدن حفظ کند. از سرنشینان در برابر شوک‌های جاده‌ای محافظت نماید. مانع از انتقال ضربات جاده به بدنه خودرو شود. تعادل خودرو را در هنگام رانندگی، پیچیدن و ترمز کردن حفظ نماید و به حفاظت از هندسه فرمان مناسب کمک کند.
سیستم تعلیق مک فرسون
سیستم تعلیق مک فرسون (MacPherson)، از جمله سسیستم‌های ساده و مقرون‌به‌صرفه است که در دسته سیستم‌های تعلیق مستقل قرار می‌گیرد. این سیستم اغلب به صورت گسترده در خودروهای سبک و در کل خودروهای اقتصادی و ارزان قیمت به کار می‌رود. بسیاری از خودروهای تولید داخل و خودروهای مونتاژ چینی، از این سیستم تعلیق استفاده می‌کنند.
این سیستم را می‌توان همان سیستم تعلیق جناغی دوبل دانست که در آن یک طبق A شکل، جایگزین دو طبق شده است و معمولا با تعلیق کمک فنر پشتیبانی می‌شود. حذف طبق بالا و متعلقات آن، باعث کم حجم شدن و در نتیجه اشغال فضای کمتر این سیستم در خودروها می‌شود. این سیستم به ویژه در خودروهایی که به صورت دیفرانسیل جلو تولید می‌شوند، بسیار پرکاربرد است.
استفاده از میله موج‌گیر در حفظ تعادل در این سیستم تعلیق، باعث می‌شود تا رانندگان یک سواری با کیفیت و راحت تجربه کنند. همچنین با توجه به حجم کم و قطعات کمتر، تولید و استفاده از آن به لحاظ اقتصادی نیز مقرون‌به‌صرفه است. از نمونه خودروهای بازار ایران که از این سیستم بهره می‌برند می‌توان به پژو و پراید اشاره کرد.
مزایا و معایب سیستم تعلیق مک فرسون
سیستم تعلیق مک فرسون دارای مزایا و معایبی است که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
مزایا:
- ساختار ساده
- هزینه تعمیر و نگهداری پایین
- وزن سبک
- حجم کم و کاهش فضای موردنیاز
معایب:
- ارائه هندلینک کمتر
- پایین بودن پایداری به ویژه در سرعت‌های بالا
- آسایش و راحتی کمتر
سیستم تعلیق چند اتصالی
تعلیق چند اتصالی یا مولتی لینک (Multi-Link) از جمله سیستم‌های پیچیده و دقیق است که در دسته سیستم‌های تعلیق مستقل قرار می‌گیرد. این سیستم با کاربردهای مختلف و انواع قابل توجهی عرضه می‌شود. غالبا از آن در خودروهای اسپرت، شاسی بلندهای عملکرد محور و سدان‌های لوکس و گران قیمت استفاده می‌شود که آسایش سواری در آنها به عنوان یک مولفه بسیار مهم به شمار می‌رود.
در این سیستم از اتصالات چندگانه طبق از توپی چرخ به شاسی استفاده می‌شود، از این رو به عنوان سیستم تعلیق چند اتصالی یا مولتی لینک شناخته می‌شود. به عنوان برترین قابلیت این سیستم، می‌توان به تنظیم بسیار دقیق و کاملا مستقل تمامی زوایای مهم چرخ‌ها و هندسه فرمان اشاره کرد. این ویژگی باعث محبوبیت بسیار زیاد این سیستم در میان خودروهای عملکرد محور شده است. با این حال، از آنجایی که طراحی، تولید و نگهداری این نوع سیستم تعلیق بسیار هزینه‌بر است و به دلیل استفاده از قطعات متحرک و بوش‌های بیشتر استهلاک بالایی دارد، همچنین تعداد طبق‌ها و بازوهای کنترلی تعبیه شده در آن بسیار زیاد است، تنها در گروه محدودی از خودروهای لوکس و عملکرد محور می‌توان از آن استفاده کرد.
ارائه پایداری بسیار عالی تحت سناریوهای مختلف، آسایش و لذت سواری بالا، فرمان‌پذیری دقیق و قابلیت تنظیم همه جانبه زوایای مختلف نیز از جمله قابلیت‌های استفاده از این سیستم تعلیق در خودروها به شمار می‌روند.
مزایا و معایب سیستم تعلیق چند اتصالی
از جمله مزایا و معایب استفاده از سیستم تعلیق چند اتصالی در خودروها شامل موارد زیر است:
مزایا:
- هندلینک بهتر
- ساختار دقیق و پیچیده
- پایداری بیشتر به ویژه در سرعت‌های بالا
- ارائه آسایش و راحتی بیشتر
- کنترل بهتر روی چرخ‌ها
معایب:
- هزینه طراحی و تولید بالا
- وزن بیشتر و افزایش وزن کلی خودرو
- هزینه‌های تعمیر و نگهداری بالا
- اشغال فضای بیشتر
سیستم تعلیق جناغی دوبل
جناغی دوبل (Double Wishbone) یا دو بازو A شکل، از سیستم‌های تعلیق مستقل است که استفاده از آن رواج زیادی دارد. این سیستم متشکل از دو طبق مشابه حرف A است که در هر چرخ در قسمت بالایی یکدیگر تعبیه می‌شوند و تحت پشتیبانی یک مجموعه واحد از کمک فنر یا کمک و فنر جداگانه قرار دارند. در تولید این سیستم از فنر لول، شمش و پیچشی با کمک هیدرولیک، گازی یا مغناطیسی استفاده می‌شود. از این سیستم تعلیق می‌توان در هر دو محور جلو و عقب و در تمامی مدل‌های فعال و غیرفعال استفاده نمود.
با توجه به ویژگی‌های مذکور، از سیستم تعلیق جناغی دوبل، در خودروهای سبک، شاسی بلند، سواری، وانت و خودروهای نیمه سنگین به ویژه در محور جلویی خودروها به وفور استفاده می‌شود. هزینه تولید، نگهداری و تعمیرات این سیستم تعلیق مناسب و معقول بوده، دارای دوام فنی بالایی است. توان تعلیق بالا و کیفیت سواری مطلوبی دارد. در تمام زوایای هندسی قابل تنظیم است و به غیر از خودروهای سنگین در سایر انواع خودروها می‌توان از آن استفاده کرد.
مزایا و معایب سیستم تعلیق جناغی دوبل
سیستم تعلیق جناغی دوبل دارای مزایا و معایبی به شرح زیر است:
مزایا:
- کنترل بهتر روی زاویه گمبر
- بهبود هندلینگ و پایداری
- کاهش انتقال ضربات به شاسی
- افزایش راحتی سرنشینان
معایب:
- هزینه بالای تولید و تعمیر
- وزن بالا
- نیاز به فضای بیشتر
