سیستم‌های کمکی راننده با عنوان ADAS شناخته می‌شوند. این سیستم‌ها علی‌رغم اینکه تکنولوژی جدیدی به شمار می‌آیند، اما بهتر است بدانید که برای اولین بار در اوایل دهه 90 میلادی در برخی از خودروهای خاص مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در حال حاضر تنها در 35 درصد از تمام خودروهای جدید تولید شده در کشورهای جهان سوم از این سیستم‌ها استفاده می‌شود.
سیستم کمک راننده (ADAS) چیست؟
سیستم کمک راننده یا ADAS مخخف عبارت Advanced Driver Assistance Systems است که به مجموعه‌ای از ویژگی‌ها اشاره دارد که در بهبود تجربه رانندگی تاثیر بسزایی دارند. این تکنولوژی ابتدا با هدف حفظ ایمنی خودرو و سرنشینان، سپس به عنوان فاکتوری برای افزایش آسایش و راحتی بیشتر مورد استفاده قرار گرفت. به طور کلی، هدف اصلی از طراحی و ساخت سیستم‌های کمک راننده، به حداقل رساندن احتمال تصادفات در جاده‌ها بوده است.
ADASها مجموعه‌ای از ویژگی‌ها مانند دوربین‌ها، رادارها و فناوری‌های متعدد هستند که امکان تشخیص صحیح کیس هدف در رانندگی را در اختیار رانندگان قرار می‌دهند. داده‌هایی که توسط دستیارها (رادار، دوربین و …) گردآوری می‌شود، با اسکن مسیر حرکت خودرو، در جنبه‌های مختلف رانندگی مورد استفاده قرار می‌گیرند تا تجربه رانندگی بهبود پیدا کرده و احتمال تصادف کاهش یابد.
مقدمه‌ای بر سیستم‌های کمک راننده از زمان پیدایش تا به امروز
آغاز استفاده از اولین سیستم کمک راننده یا اختصارا ADAS به اواخر دهه 80 و همزمان با ورود رادار به صنعت خودرو برمی‌گردد. اولین تکنولوژی رادار در خودروها توسط شرکت ایتون ساخته شد. با توجه به قیمت بسیار بالای این تکنولوژی، در اوایل از این سیستم فقط برای کامیون‌ها استفاده می‌شد. طی سال‌های 1990 تا 2000 چندین سیستم کمک راننده شامل دوربین دید عقب، تشخیص علائم راهنمایی و رانندگی، پایش نقاط کور و دید در شب در خودروها به کار گرفته شد.
سیستم‌های کمک راننده امروزی توسط خودروسازان بزرگ دنیا در قالب نام‌هایی به شرح زیر ارائه می‌شوند:
- شورلت Safety Assist
- تویوتا Safety Sense
- نیسان Safety Shield 360
- هوندا Sensing Suite
مجموعه‌ای از سیستم‌های کمک راننده توسط این شرکت‌ها تحت پوشش قرار می‌گیرد. برای مثال، تویوتا Safety Sense در قالب یک پکیج، سیستم‌های کمک راننده شامل پایش نقاط کور، ترمز اضطراری خودکار، دستیار حفظ حرکت میان خطوط و هشدار خروج از خط را ارائه می‌دهد. به عنوان عمده‌ترین سیستم کمک راننده در خودروهای امروزی، می‌توان به هشدار برخورد جلو با ترمز خودکار اشاره کرد. از آنجایی که سیستم‌های ADAS بیشتر به صورت سفارشی ارائه می‌شوند، افزودن ویژگی‌های بیشتر مستلزم پرداخت هزینه اضافی است.
انواع سیستم‌های کمک راننده
سیستم‌های کمک راننده از طریق دستیارهای متعددی از قبیل دوربین، رادار و فناوری‌ها، داده‌های موردنیاز را دریافت کرده و با تجزیه و تحلیل آنها به بهبود تجربه رانندگی کمک می‌کنند. این سیستم شامل انواع مختلفی است که در ادامه به شرح آنها می‌پردازیم:
فناوری پارک هوشمند خودرو (PAS)
با استفاده از این سیستم کمکی، خودرو به صورت کاملا خودکار یا با دخالت کم راننده پارک می‌شود. از این فناوری برای پارک دوبل یا معمولی خودرو می‌توان استفاده کرد. این سیستم با کمک چند سنسور مختلف، برای پارک وسیله نقلیه راهنمایی کاملی در اختیار رانندگان قرار می‌دهد. فناوری پارک هوشمند خودرو به صورت صوتی و تصویری، تمام فرآیند پارک را به شکلی خودکار انجام می‌دهد.
رادار هشدار خروج از پارک (RCTA)
رادار هشدار خروج از پارک (Rear Cross Alert Traffic) یکی از ویژگی‌های ایمنی خودروها به شمار می‌آید. این سیستم در دسته سیستم‌های کمک راننده پیشرفته قرار دارد. RCTA از جمله قابلیت‌های ایمنی در خودروهای مدرن است که کمک می‌کند تا خودرو بدون هیچ آسیبی به صورت کاملا ایمن از پارک خارج شود. این سیستم کمک راننده در مواقع خروج از پارک‌هایی که از طریق دنده عقب انجام می‌شوند با ارسال هشدارهایی یک فرآیند خروج از پارک ایمن را فراهم می‌آورد.
رادار حرکت بین خطوط اضطراری (ELK)
این ویژگی با عناوینی چون Lane Departure Warning و Lane Keep Assist نیز شناخته می‌شود. استفاده از این سیستم کمک راننده، مانع از انحراف خودرو از لاین اصلی و مرکزی خود می‌شود و کمک می‌کند خودرو بین خطوط حرکت کند. تعبیه این سیستم کمکی می‌تواند از وقوع بسیاری از تصادفات ناشی از انحراف خودروها در خیابان‌ها و جاده‌ها جلوگیری نماید.
رادار کمکی در شرایط ترافیک سنگین (TJA)
TJA به عنوان یک سیستم کمک راننده پیشرفته، در اغلب خودروهای جدید حتی در خودروی فونیکس ساخت ایران نیز استفاده شده است. این سیستم با برعهده گرفتن برخی از عملکردهای رانندگان در حین رانندگی، مانع از ورود فشار حداکثری به ویژه در مواقع ترافیک پرتراکم بر راننده می‌شود. از جمله این عملکردها می‌توان به تشخیص فاصله ایمنی بین شما و خودروی جلویی به صورت خودکار و همچنین کمک به قرارگیری در لاین مرکزی اشاره نمود.
کروز کنترل تطبیقی (ACC)
کروز کنترل تطبیقی یک تکنولوژی پیشرفته در قالب سیستم‌های کمک راننده است که با هدف تشخیص فاصله میان شما و خودروی جلویی به کار گرفته می‌شود. با استفاده از این سیستم، شما می‌توانید فاصله استاندارد با خودروی جلویی را به خوبی تشخیص داده و رانندگی ایمنی داشته باشید. سیستم کمک راننده کروز تطبیقی، چنانچه تشخیص دهد فاصله شما با خودروی جلویی در حال نزدیک شدن به کمتر از حد استاندارد است، به صورت کاملا خودرو اقدام به کاهش سرعت شما می‌کند.
رادار کمکی کروز یکپارچه (ICA)
رادار کمکی از دیگر فناوری‌های پیشرفته در حوزه سیستم‌های کمک راننده است که براساس سرعت تنظیم شده توسط راننده عمل می‌کند. بدین معنی که سیستم ICA، بدون اینکه پدال گاز توسط شما فشرده شود، خودرو را با سرعت مشخصی به حرکت در می‌آورد. در صورت نیاز به تغییر سرعت نیز، تنها با فشردن دکمه‌های کروز کنترل که معمولا روی فرمان تعبیه می‌شوند، سرعت شما کم یا زیاد خواهد شد.
رادار هشدار برخورد از جلو (FCW)
رادار هشدار برخورد از جلو (Forward Collision Warning)، به عنوان یک سیستم کمک راننده قابلیت بالایی در حفظ ایمنی خودرو دارد. این سیستم با حفظ فاصله استاندارد شما با خودروی جلویی، از بروز هر گونه برخورد خودروی شما با اتومبیل جلویی جلوگیری می‌کند. FCW با کمک به رعایت حد فاصل ایمنی درصد بروز تصادفات رانندگی را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. رادار هشدار برخورد از جلو تقریبا مشابه با سیستم ICA عمل می‌کند. با این تفاوت که سیستم FCW اغلب در سطح جاده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
رادار نقطه کور (BSD)
سیستم کمک راننده BSD یک تکنولوژی کارآمد و پیشرفته است که در تسهیل فرآیند رانندگی تاثیر بسزایی دارد. این سیستم زمانی که شما در حال حرکت هستید، به شما کمک می‌کند از طریق آیینه‌های جانبی دید بهتری نسبت به خودروهایی که در کنار شما حرکت می‌کنند و دید شما نسبت به آنها محدود است، داشته باشید. رادار نقطه کور در مواقع ضروری هشدارهای لازم را به شما ارسال می‌کند. اما انجام اقدامات بعدی مانند کاهش سرعت یا عدم تغییر لاین به عهده شما خواهد بود. در برخی از خودروهای مدرن که مجهز به چندین سیستم کمک راننده هستند، بقیه کارها نیز توسط خود خودرو انجام می‌شود.
رادار کنترل هوشمند نور بالا (IHC)
سیستم رادار کنترل هوشمند نور بالا (Intelligent Headlamp Control)، با هدف هوشمندسازی سیستم روشنایی چراخ‌های جلوی خودروها طراحی و به کار گرفته می‌شود. این سیستم امکان سازگاری با شرایط مختلف رانندگی را فراهم می‌کند. همچنین موظف است در شرایط مختلف کار تعویض نور بالا به پایین و بالعکس را انجام دهد. از این تکنولوژی در اغلب سدان‌های لوکس داخلی نیز استفاده می‌شود.
تشخیص علائم راهنمایی و رانندگی (TSR)
سیستم کمک راننده TSR با تشخیص علائم راهنمایی و رانندگی در جاده‌ها شما را از قوانین موجود مطلع می‌کند تا بتوانید یک رانندگی ایمن و قانونمند را تجربه کنید. این سیستم علائم راهنمایی و رانندگی موجود در جاده‌ها را تشخیص می‌دهد و هشدارهای لازم را در مواقع لزوم اعلام می‌نماید. سیستم کمک راننده TSR، قادر است تابلوهایی مانند محدودیت سرعت، ورود ممنوع، ایست ممنوع و … را به خوبی تشخیص داده و به شما اطلاع‌رسانی کند.
مزایا و معایب استفاده از سیستم‌های کمک راننده
سیستم‌های ADAS با توجه به ویژگی‌ها و قابلیت‌های زیادی که ارائه می‌دهند، می‌توانند با جلوگیری از تصادفات ناشی از انحراف خودرو و غیره، جان بسیاری از افراد را نجات دهند. با این حال ممکن است معایبی نیز به دنبال داشته باشند که در ادامه به مزایا و معایب آنها اشاره می‌کنیم:
مزایا
- افزایش تمرکز راننده در هدایت و کنترل خودرو
- موثر در کاهش اضطراب ناشی از قرارگیری در موقعیت‌های استرس‌‍‌زا
- وجود امکان واکنش سریع در برخی از این سیستم‌ها در شرایط ضروری در مقایسه با راننده
معایب
- فراهم آوردن زمینه کوتاهی در واکنش به شرایط مختلف و بی‌خیالی راننده نسبت به قواعد رانندگی
- احتمال بروز نقص و عدم عملکرد صحیح و به موقع
- بروز اختلال در عملکرد برخی از سیستم‌های ADAS به ویژه در مواقع برف و باران
